Fikri Haklar 101: Patent, Faydalı Model, Endüstriyel Tasarım ve Marka

Bugün sizleri fikri hakların eğlenceli dünyasına almak istiyoruz. E-Patent olarak sürekli birbirine karışan ve açıkçası karışmaya da oldukça müsait olan fikri ve sınai haklar dünyasının en çok kullanılan hizmetlerinden bahsedeceğiz. Olabilecek en basit şekilde örneklerle değineceğimiz bu kavramları bildikten sonra artık ne başvurusu yapacağınızı daha iyi bileceksiniz. Lütfen dikkatli ve yavaş okuyunuz. Hadi başlayalım.

Fikri Haklar: Patent Olma Koşulları

Fikri haklarda eski zamanlara bir yolculuk yaparak patent olma koşullarını hep birlikte inceleyelim. Zamanı geri saralım. Çok eskiye. Gece gece bir icat çıkardınız. Nereden aklınıza geldi bilmiyoruz ama bu buluş sayesinde insanlar artık suyu yanında taşıyabiliyor. Şimdiye kadar olmayan bir şeyi yaptınız. Kabul edelim. Heyecanlandık. Bu bir yenilik. İnsanlar şimdiye kadar suyu çeşmelerde ağzını dayayarak içiyorlardı. Siz bunu değiştirdiniz. Bu bir su şişesi. Eğer haklarını almak isterseniz bir patent. Basit olduğunu düşünüyor olabilirsiniz. Ama önemi yok. Neden mi? Önemli olan şimdiye kadar olmayan bir şeyi yapmış olmanız. Yani yenilik. Evet. Doğru duydunuz. Daha açık olmak gerekirse patent olmanın koşulları vardır. Koşulları sağlayamayan şeyler patent olamaz. İlk koşul yenilik. Bu sizde var. İkinci koşul buluş basamağına sahip olma. Evet. Sizinki buluş gibi görünüyor. Bir üçüncü koşul daha var. Belki de en önemlilerinden birisi. Sanayiye elverişli olma. Yani buluşunuz fabrikalarda seri üretimde üretilmek zorundadır. Bu koşulları sağladığınızı düşünüyorsanız patent başvurusunda bulunabilirsiniz. Ya da hiç uğramayın direk bizi arayın. Mutlaka yardımcı oluruz.

Faydalı mı Model? Evet Adı Üstünde Faydalı

Hiç kafa karıştırmadan direkt su şişesinden devam edelim. Baktınız ki su bir süre sonra bayatlıyor. Olur olmaz yerlerde dökülüyor. Dediniz ki dur şuna bir kapak takayım. Yani var olan bir buluşu geliştirdiniz. Buna faydalı model diyoruz. Faydalı model için siz kendi icadınızı geliştirebileceğiniz gibi bir başkası da sizden izin almadan sizin icadınızı geliştirebilir. Ama unutmayın o kişi patent değil faydalı model başvurusu yapmış olacak. Patent olarak başvursa icadın patenti siz de olduğu için patent olamaz. Çünkü bir ekleme ya da işe yarayan bir geliştirme yapıldığında buna faydalı model diyoruz. Dünyada işler genellikle burada birbirine çok karışıyor. Herkes bir buluş, icat yaptığını düşünüyor. Ama araştırmalar sonucunda patent olmadığı ortaya çıkıyor. Faydalı modelinde en az patent kadar önemli bir hizmet olduğunu ve bunun sonucunda da gelir edebileceğini unutmamalısınız. Ancak terimleri karıştırmayın. Geliştirme demek faydalı model demek.  

Hadi Eşsiz Bir Şişe Tasarlayalım

Hadi Eşsiz Bir Şişe Tasarlayalım. Evet. Şimdiye kadar şişeyi yaptınız. Tüm dünyada tıkır tıkır satılıyor. Her satılan şişeden de siz paranızı alıyorsunuz. Bu işler böyle. İcat çıkartıyorsanız elbette para kazanacaksınız. Siz paralarınızı biz diğer konuya geçelim. Genelde tasarım olarak isimlendirilse de aslında adı endüstriyel tasarımdır. Yani şöyle düşünün öyle bir şişe yaptınız ki. O şişenin mevcut şekliyle kimse her hangi bir üretim yapsın istemiyorsunuz. O zaman endüstriyel tasarım tescil başvurusunda bulunmanız gerekir. Unutmayınız ki endüstriyel tasarım tescili şekli korur ve her şey aslında endüstriyel tasarım tesciline uygun olabilir. Yani hayal gücünüzle sınırlayın. Örneğin bir kahve dükkanınız var. Duvarın rengi, rafların düzeni. Aklınıza gelecek bütün detayları fotoğraflayıp koruma altına alabilirsiniz. Bunun sonucunda da hiç kimse o şekilde bir dükkân tasarlayamaz. Ya da bir pirinç üreticisisiniz. Eşsiz bir pirinç paketi tasarladınız. Dediniz ki rakiplerim bunu kullanmasın. Gideceğiniz adres yine endüstriyel tasarım başvurusudur.

Marka Tescili Olmadan Eksik Kalırsınız

Marka tescil başvurusu bu hizmetler arasında en çok talep göreni desek yeridir. Su şişeniz isimsiz mi kalacak. İnsanlar sizi nasıl tanımlayacak? Marka olmadan tüm bunların hiç biri aslında bir anlam ifade etmez. Ne şirketinizin ismi ne de çıkardığınız ürünün adı. Bu hizmetlerden sadece marka tescili hizmetini kullanabilirsiniz. Ama patent, faydalı model ya da endüstriyel tasarım tescili işlemlerine gireceksiniz günün sonunda tüm yollar isme çıkar. Sizi diğerlerinden ayırt edecek en önemli şey isimdir. Bu ürününüze vereceğiniz bir ad olabileceği gibi firmanıza biçtiğiniz bir isimde olabilir. Yani sadece ürün gibi düşünmeyiniz. Marka o kadar geniş bir kapsamdır ki. Tek bir marka ismiyle yüzlerce ürün çıkarabileceğiniz gibi. Bir marka ismini şirketin çatı ismi yapıp daha sonra çıkaracağınız ürünlerin her birine ayrı marka isimleri verebilirsiniz. Burada size marka tescil sınıflarından bahsetmeyeceğim. Çünkü aşağıya linkini bırakacağım. Ama şunu unutmayın ne iş yapıyorsanız ya da uzun vadede ne iş yapmayı planlıyorsanız markanızı o şekilde tescil ettirmeniz sizin faydanıza olacaktır. Detaylı bilgi için bize ulaşabilirsiniz. Çoğu insan ya da şirket marka tescilini patent ile karıştırmaktadır. Bununla ilgili yazımızı da aşağıya bırakıyor olacağız. Fikri Haklar 101’in ilk dersi sona erdi. Bir daha ki yazımıza kadar kendinize iyi bakın.